-
ROŽAJE – U cilju očuvanja sjećanja na Karavanski put kojim su se u davnoj prošlosti kretali Rožajci ka Metohiji, odakle su na konjima dogonili žito i druge potrepštine kako bi prehranili porodice, mr Halil Markišić, poznati biolog, ekolog i planinar, predstavio je projekat izgradnje spomen-česme, kao i uređenje parka na prostoru Brezovačkog brda.
– Očuvanje sjećanja na Karavanski put predstavlja, pored kulturno-istorijskog i prirodnog nasleđa, i dug prema precima, s obzirom na to da nema rožajske, a vjerovatno ni bihorske porodice čiji preci nijesu prošli ovim putem koji je značio opstanak stanovništva ovog dijela Sandžaka – kazao je Markišić.
Predložio je da svi planinarski klubovi u Rožajama, te ostali sportski kolektivi, nevladine organizacije, istaknuti kulturni poslenici, sportisti i intelektualci zajedno pokrenu inicijativu da se u lokalnom parlamentu donese odgovarajuća odluka kako bi ovaj projekat zaživio.
– Kao znak sjećanja na pretke koji su u jednom pravcu putovali i po desetak sati preko opasnih planinskih prevoja kao i na brojne žrtve koje su se smrzle na Karavanskom putu, predložio sam da se kod mosta na rijeci Crnji, odnosno na njenoj desnoj obali, izgradi spomen-česma. Predložio sam i da se izvrši markacija Karavanskog puta i da se cijelo Brezovačko brdo zaštiti i uredi kao park šuma, što je u interesu Rožajaca i njihovih potomaka. Jer, narod koji zaboravi prošlost, ne može imati ni budućnost – smatra Markišić.
Prema Markišićevoj zamisli, na prostoru Brezovačkog brda, između rijeke Crnje i Plunčanske rijeke bile bi izgrađene pješačke i biciklističke staze, ljetnjikovci za odmor i skloništa od kiše, teretana na otvorenom, dječje igralište, botanička bašta, uz obavezno očuvanje arheološkog lokaliteta na ovom prostoru. Markišić smatra da bi buduća park šuma „Brezovačko brdo” sa Karavanskim putem činila izvanredan eko-turistički kompleks, računajući da je desno od Karavanskog puta u toku izgradnja Eko-sela „Jela”. Ovakvom uređenju pomenutog kompleksa pogodovale bi i dvije organske farme, krava i koza, čija stoka se hrani na okolnim ekološkim pašnjacima.
– U tom pravcu su tokom oktobra planinari PK „Pogled” Osman Kurpejović, Damir Skarep i Rasim Luboder snimili nekoliko šumskih puteva na Brezovačkom brdu, kao i stari Karavanski put, buduću prekograničnu transferzalu „Karavanski put”, kako bi na ljeto naredne godine ova planinarska staza bila uvrštena u turističku ponudu grada, ukoliko naiđemo na razumijevanje Opštine Rožaje i Planinarskog saveza Crne Gore – saopšteno je iz PK „Pogled”.
Inače, u prošlosti su Rožajci koji su pješačili do Peći po žito i druge namirnice morali prethodno dobro da upoznaju Hajlu i druge planine prema Metohiji kako bi bezbjedno stigli do odredišta. Tadašnji žitelji Rožaja su bili i kirijdžije, koji su na konjima prenosili trgovačku robu. I danas je jasno vidljiv Karavanski put između Rožaja i Peći, koji svjedoči o teškom i mukotrpnom životu ondašnjeg stanovništva koje je bilo prinuđeno da po osnovne životne namirnice putuje u Metohiju i tako je bilo sve do kraja 60-ih godina prošlog vijeka kada je izgrađen kolski put Rožaje–Kula–Peć.V.Ra.